Journal №2 (54) / 2023|KELM

WYKAZ ZAŁĄCZONYCH PLIKÓW

INNOWACYJNE TECHNOLOGIE DLA ROZWOJU UMIEJĘTNOŚCI PEDAGOGICZNYCH NAUCZYCIELA PRZEDMIOTÓW OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH W PLACÓWCE KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO

Maryna Kabysh

kandydat nauk filologicznych, doktorantka
Instytutu Kształcenia Zawodowego Narodowej Akademii Nauk Pedagogicznych Ukrainy (Kijów, Ukraina)

ORCID ID: 0000-0002-0454-6065

Anotation. W artykule opisano główne innowacyjne technologie rozwoju umiejętności pedagogicznych nauczyciela przedmiotów ogólnokształcących w placówce kształcenia zawodowego. Osiągnięcie wysokiego poziomu doskonałości pedagogicznej jest strategicznym celem nowoczesnej edukacji. Udowodniono, że wykorzystanie uzasadnionych technologii pozwala skutecznie rozwijać umiejętności pedagogiczne nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących, co przyczynia się do ogólnej efektywności procesu edukacyjnego w instytucjach kształcenia zawodowego. Stwierdzono, że głównymi innowacyjnymi technologiami zapewniającymi rozwój umiejętności pedagogicznych nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących w instytucjach kształcenia zawodowego są: technologie blended learning, technologie szkoleniowe, technologie projektowe, technologie przypadków, technologie kształcenia na odległość, technologie uczenia się opartego na problemach, symulacje i uczenie się oparte na grach z wykorzystaniem form procesu: szkolenia, wykłady problemowe, seminaria-dyskusje, webinaria, kursy specjalne, studia, szkoły, formy samokształcenia internetowego itp.
Keywords: W artykule opisano główne innowacyjne technologie rozwoju umiejętności pedagogicznych nauczyciela przedmiotów ogólnokształcących w placówce kształcenia zawodowego. Osiągnięcie wysokiego poziomu doskonałości pedagogicznej jest strategicznym celem nowoczesnej edukacji. Udowodniono, że wykorzystanie uzasadnionych technologii pozwala skutecznie rozwijać umiejętności pedagogiczne nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących, co przyczynia się do ogólnej efektywności procesu edukacyjnego w instytucjach kształcenia zawodowego. Stwierdzono, że głównymi innowacyjnymi technologiami zapewniającymi rozwój umiejętności pedagogicznych nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących w instytucjach kształcenia zawodowego są: technologie blended learning, technologie szkoleniowe, technologie projektowe, technologie przypadków, technologie kształcenia na odległość, technologie uczenia się opartego na problemach, symulacje i uczenie się oparte na grach z wykorzystaniem form procesu: szkolenia, wykłady problemowe, seminaria-dyskusje, webinaria, kursy specjalne, studia, szkoły, formy samokształcenia internetowego itp.

ROLA WYKONAWSTWA MUZYCZNEGO I INSTRUMENTALNEGO W ROZWOJU EDUKACJI ARTYSTYCZNEJ ZACHODNIEJ UKRAINY NA PRZEŁOMIE XIX I XX WIEKU

Vadim Lisovyi, Mykola Polianko

kandydat nauk pedagogicznych, docent, kierownik Katedry Muzyki Czerniowieckiego Uniwersytetu Narodowego imienia Jurija Fedkowicza (Czerniowce, Ukraina)
aspirant Katedry Pedagogiki i Metodyki Edukacji Podstawowej Czerniowieckiego Uniwersytetu Narodowego imienia Jurija Fedkowicza (Czerniowce, Ukraina)

ORCID ID: 0000-0001-6232-6602; ORCID ID: 0009-0003-3509-1782

Anotation. W artykule autorzy rozważają kierunki wzajemnego wpływu życia społecznego i kulturalnego, w szczególności w kontekście wykonawstwa muzycznego i instrumentalnego oraz jego wpływu na system edukacji artystycznej Zachodniej Ukrainy na przełomie XIX i XX wieku, a także przeprowadzają retrospektywną analizę rozwoju muzycznych sztuk wykonawczych oraz dziedzictwa pedagogicznego i metodologicznego, które określiły możliwości dalszego rozwoju sztuki muzycznej w historycznym kontekście europejskich tradycji muzycznych. Do przeprowadzenia tego badania autorzy wykorzystali ogólne naukowe metody analizy, w tym historyczną, przetwarzania, systematyzacji i uogólniania wiedzy empirycznej, analityczną metodę analizy porównawczej oraz metodę strukturalną i funkcjonalną. Badania te pozwoliły zidentyfikować dalsze obiecujące sposoby rozwoju i stosowania nowoczesnych metod tworzenia systemu edukacji artystycznej, z uwzględnieniem tradycji europejskiej szkoły muzycznej i ukraińskiego dziedzictwa kulturowego, które powstały w procesie rozwoju życia kulturalnego i artystycznego Zachodniej Ukrainy.
Keywords: W artykule autorzy rozważają kierunki wzajemnego wpływu życia społecznego i kulturalnego, w szczególności w kontekście wykonawstwa muzycznego i instrumentalnego oraz jego wpływu na system edukacji artystycznej Zachodniej Ukrainy na przełomie XIX i XX wieku, a także przeprowadzają retrospektywną analizę rozwoju muzycznych sztuk wykonawczych oraz dziedzictwa pedagogicznego i metodologicznego, które określiły możliwości dalszego rozwoju sztuki muzycznej w historycznym kontekście europejskich tradycji muzycznych. Do przeprowadzenia tego badania autorzy wykorzystali ogólne naukowe metody analizy, w tym historyczną, przetwarzania, systematyzacji i uogólniania wiedzy empirycznej, analityczną metodę analizy porównawczej oraz metodę strukturalną i funkcjonalną. Badania te pozwoliły zidentyfikować dalsze obiecujące sposoby rozwoju i stosowania nowoczesnych metod tworzenia systemu edukacji artystycznej, z uwzględnieniem tradycji europejskiej szkoły muzycznej i ukraińskiego dziedzictwa kulturowego, które powstały w procesie rozwoju życia kulturalnego i artystycznego Zachodniej Ukrainy.

SYSTEMOWE POWIĄZANIA W DZIEDZINIE FRAZEMATYKI NA PODSTAWIE BADANIA FRAZ BIBLIJNYCH

Liliia Ruskulis, Inna Rodionova

doktor nauk pedagogicznych, profesor Katedry Języka i Literatury Ukraińskiej Mikołajowskiego Uniwersytetu Narodowego imienia Wasyla Suchomłynskiego (Mikołajów, Ukraina)
kandydat nauk filologicznych, docent Katedry Języka i Literatury Ukraińskiej, Mikołajowskiego Uniwersytetu Narodowego imienia Wasyla Suchomłynskiego (Mikołajów, Ukraina)

ORCID ID: 0000-0003-2293-5715; ORCID ID: 0000-0002-3020-8764

Anotation. Artykuł bada relacje systemowe w dziedzinie frazematyki na podstawie badania fraz biblijnych, teoretycznie i eksperymentalnie uzasadnia proponowany system uczenia się frazom w języku ukraińskim i angielskim. Dokładne badanie struktury frazowej języków wykazało, że frazematyka jest systemem, tj. istotą wzajemnie powiązanych lub w pewien sposób uporządkowanych elementów, które tworzą jedność. Istota systemowej organizacji frazematyki najpełniej przejawia się w różnych relacjach semantycznych między frazami, które znajdują odzwierciedlenie w takich kategoriach jak polisemia, homonimia, synonimia i antonimia. W toku badań ustaliliśmy szereg relacji semantycznych na podstawie 75 badanych fraz biblijnych, a mianowicie: 9 polisemicznych, 7 homonimicznych, 8 synonimicznych szeregów, 11 antonimicznych par; nie znaleziono par paronimicznych. W wyniku potwierdzono hipotezę, że znaczenie leksykalne (frazeologiczne) fraz biblijnych nie zmieniło się pomimo długiej historii ich przyswajania w języku ukraińskim, a także zidentyfikowano szereg sekwencyjnie równoległych struktur semantycznych. Badanie fraz biblijnych w języku angielskim potwierdziło założenie korelacji z modelem porównawczofrazeologicznym, chociaż tłumaczenie nie zawsze jest dosłowne i dokładne.
Keywords: Artykuł bada relacje systemowe w dziedzinie frazematyki na podstawie badania fraz biblijnych, teoretycznie i eksperymentalnie uzasadnia proponowany system uczenia się frazom w języku ukraińskim i angielskim. Dokładne badanie struktury frazowej języków wykazało, że frazematyka jest systemem, tj. istotą wzajemnie powiązanych lub w pewien sposób uporządkowanych elementów, które tworzą jedność. Istota systemowej organizacji frazematyki najpełniej przejawia się w różnych relacjach semantycznych między frazami, które znajdują odzwierciedlenie w takich kategoriach jak polisemia, homonimia, synonimia i antonimia. W toku badań ustaliliśmy szereg relacji semantycznych na podstawie 75 badanych fraz biblijnych, a mianowicie: 9 polisemicznych, 7 homonimicznych, 8 synonimicznych szeregów, 11 antonimicznych par; nie znaleziono par paronimicznych. W wyniku potwierdzono hipotezę, że znaczenie leksykalne (frazeologiczne) fraz biblijnych nie zmieniło się pomimo długiej historii ich przyswajania w języku ukraińskim, a także zidentyfikowano szereg sekwencyjnie równoległych struktur semantycznych. Badanie fraz biblijnych w języku angielskim potwierdziło założenie korelacji z modelem porównawczofrazeologicznym, chociaż tłumaczenie nie zawsze jest dosłowne i dokładne.

JEGO ŚWIĄTOBLIWOŚĆ LUBOMYR HUSAR: CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE ŚWIATOPOGLĄD

Maria Shypka

aspirantka Katedry Pedagogiki Ogólnej i Wychowania Przedszkolnego
Drohobyckiego Państwowego Uniwersytetu Pedagogicznego imienia Iwana Franki (Drohobycz, Ukraina)

ORCID ID: 0000-0001-9990-391X

Anotation. W artykule przeanalizowano drogę życiową i kształtowanie się autorytetu moralnego narodu ukraińskiego Lubomyra Husara, jego poglądy pedagogiczne, działalność edukacyjną i publiczną jako przywódcy duchowego. Podkreślono wpływ rodziny na kształtowanie się orientacji wartości i formowanie jego osobowości. Uwzględniono główne etapy jego życia i pracy, jego wpływ na procesy państwotwórcze i wsparcie społeczeństwa ukraińskiego. Ukazano jego cechy przywódcze, profesjonalizm i zintegrowane podejście do rozwoju państwa i dobra wspólnego. Szczególną uwagę zwraca się na jego wielopłaszczyznową działalność: religijną, ekumeniczną, społeczną, charytatywną, edukacyjną i wychowawczą, która z kolei budowała wielką sympatię, szacunek i autorytet w społeczeństwie. Autor nakreśla główne narracje Lubomyra Husara, poprzez które podkreślał on godność każdego człowieka, a także nacisk na bezinteresowną miłość do państwa i wszystkich jego obywateli.
Keywords: W artykule przeanalizowano drogę życiową i kształtowanie się autorytetu moralnego narodu ukraińskiego Lubomyra Husara, jego poglądy pedagogiczne, działalność edukacyjną i publiczną jako przywódcy duchowego. Podkreślono wpływ rodziny na kształtowanie się orientacji wartości i formowanie jego osobowości. Uwzględniono główne etapy jego życia i pracy, jego wpływ na procesy państwotwórcze i wsparcie społeczeństwa ukraińskiego. Ukazano jego cechy przywódcze, profesjonalizm i zintegrowane podejście do rozwoju państwa i dobra wspólnego. Szczególną uwagę zwraca się na jego wielopłaszczyznową działalność: religijną, ekumeniczną, społeczną, charytatywną, edukacyjną i wychowawczą, która z kolei budowała wielką sympatię, szacunek i autorytet w społeczeństwie. Autor nakreśla główne narracje Lubomyra Husara, poprzez które podkreślał on godność każdego człowieka, a także nacisk na bezinteresowną miłość do państwa i wszystkich jego obywateli.

EGZOTYCZNY SKŁADNIK DEBUSSYIZMU: INTERAKCJA UNIWERSALNEGO I OSOBISTEGO

Serhii Deoba

aspirant Katedry Historii Muzyki Światowej
Narodowej Akademii Muzycznej Ukrainy imienia P.I. Czajkowskiego (Kijów, Ukraina)

ORCID ID: 0000-0002-8749-4482

Anotation. Egzotyzm i debussyizm są uważane za wzajemnie powiązane zjawiska muzyczne epoki modernizmu, ze szczególnym uwzględnieniem charakteru ich interakcji. Ujawniono hierarchiczną zależność debussyizmu (zjawiska osobistego i stylistycznego) od egzotyzmu (epokowego nurtu stylistycznego przełomu XIX i XX wieku). Podkreślono główne stanowiska zagranicznej teorii egzotyzmu i powszechne podejścia muzykologiczne do rozróżnienia egzotyzmu i orientalizmu. Wyodrębniono kompleks innowacji muzycznych C. Debussy'ego, które są pozycjonowane jako wywodzące się z egzotyzmu, ujawniono wpływ egzotyzmu jako ogólnego kulturowego zjawiska europejskiego na rozwój specyficznego zjawiska muzycznego debussyizmu. Śledzony jest związek między dziełami C. Debussy'ego a zbiorową francuską strategią przyciągania do egzotyki. Zaproponowano autorską typologię egzotyki w utworach C. Debussy'ego, podzieloną na odmianę mitologiczną i geograficzną, przy czym tę ostatnią wyszczególniono na pewne podtypy. Zidentyfikowano główne lokalizacje geograficzne, które służyły jako źródło estetycznego, kompozycyjnego, figuratywnego i intonacyjnego wzbogacenia muzyki Debussy'ego. Wykazano wielowariantowość wykorzystania środków wyrazowych o charakterze egzotycznym w utworach C. Debussy'ego poza określonym kontekstem geograficznym.
Keywords: Egzotyzm i debussyizm są uważane za wzajemnie powiązane zjawiska muzyczne epoki modernizmu, ze szczególnym uwzględnieniem charakteru ich interakcji. Ujawniono hierarchiczną zależność debussyizmu (zjawiska osobistego i stylistycznego) od egzotyzmu (epokowego nurtu stylistycznego przełomu XIX i XX wieku). Podkreślono główne stanowiska zagranicznej teorii egzotyzmu i powszechne podejścia muzykologiczne do rozróżnienia egzotyzmu i orientalizmu. Wyodrębniono kompleks innowacji muzycznych C. Debussy'ego, które są pozycjonowane jako wywodzące się z egzotyzmu, ujawniono wpływ egzotyzmu jako ogólnego kulturowego zjawiska europejskiego na rozwój specyficznego zjawiska muzycznego debussyizmu. Śledzony jest związek między dziełami C. Debussy'ego a zbiorową francuską strategią przyciągania do egzotyki. Zaproponowano autorską typologię egzotyki w utworach C. Debussy'ego, podzieloną na odmianę mitologiczną i geograficzną, przy czym tę ostatnią wyszczególniono na pewne podtypy. Zidentyfikowano główne lokalizacje geograficzne, które służyły jako źródło estetycznego, kompozycyjnego, figuratywnego i intonacyjnego wzbogacenia muzyki Debussy'ego. Wykazano wielowariantowość wykorzystania środków wyrazowych o charakterze egzotycznym w utworach C. Debussy'ego poza określonym kontekstem geograficznym.

CERAMICZNE NACZYNIA ZOOMORFICZNE CZERNIHOWSZCZYZNY KOŃCA XIX – PIERWSZEJ TERCJI XX WIEKU JAKO ZJAWISKO ARTYSTYCZNE

Liudmyla Serzhant

młodsza pracowniczka naukowa
Instytutu Historii Sztuki, Folklorystyki i Etnologii imienia Maksyma Rylskiego Narodowej Akademii Nauk Ukrainy (Kijów, Ukraina)

ORCID ID: 0000-0001-5545-9693

Anotation. Artykuł porusza szereg kwestii związanych z badaniem ceramicznych naczyń zoomorficznych z końca XIX – pierwszej tercji XX wieku z Czernihowszczyzny – kulturowego i etnograficznego regionu Ukrainy. Celem artykułu jest zbadanie genezy tego zjawiska oraz określenie artystycznej i stylistycznej oryginalności dzieł miejscowych garncarzy w porównaniu z podobnymi dziełami z innych regionów Ukrainy. Artykuł analizuje zmianę funkcji naczyń zoomorficznych zgodnie z lokalną tradycją kulturową, ujawnia pewne wspólne cechy między naczyniami zoomorficznymi z tego regionu a zachodnioeuropejskimi średniowiecznymi ceramicznymi akwamanilami, bada osobliwości stylu autora w interpretacji formy i wystroju wyrobów oraz rozważa wpływ tego zjawiska na rozwój ukraińskiej ceramiki dekoracyjnej w połowie XX wieku. Na podstawie badania stwierdzono, że naczynia zoomorficzne są produktem artystycznej kreatywności garncarzy w ramach rzemiosła, a ich ewolucja odbywała się pod wpływem czynników technologicznych, figuratywnych i stylistycznych, innowacyjnych i tradycyjnych.
Keywords: Artykuł porusza szereg kwestii związanych z badaniem ceramicznych naczyń zoomorficznych z końca XIX – pierwszej tercji XX wieku z Czernihowszczyzny – kulturowego i etnograficznego regionu Ukrainy. Celem artykułu jest zbadanie genezy tego zjawiska oraz określenie artystycznej i stylistycznej oryginalności dzieł miejscowych garncarzy w porównaniu z podobnymi dziełami z innych regionów Ukrainy. Artykuł analizuje zmianę funkcji naczyń zoomorficznych zgodnie z lokalną tradycją kulturową, ujawnia pewne wspólne cechy między naczyniami zoomorficznymi z tego regionu a zachodnioeuropejskimi średniowiecznymi ceramicznymi akwamanilami, bada osobliwości stylu autora w interpretacji formy i wystroju wyrobów oraz rozważa wpływ tego zjawiska na rozwój ukraińskiej ceramiki dekoracyjnej w połowie XX wieku. Na podstawie badania stwierdzono, że naczynia zoomorficzne są produktem artystycznej kreatywności garncarzy w ramach rzemiosła, a ich ewolucja odbywała się pod wpływem czynników technologicznych, figuratywnych i stylistycznych, innowacyjnych i tradycyjnych.

INTERTEKSTUALNOŚĆ W TŁUMACZENIU: MECHANIZMY REPRODUKCJI I WYZWANIA

Oksana Halych

kandydat nauk filologicznych, docent, docent Katedry Teorii i Praktyki Tłumaczenia z Języka Angielskiego
Kijowskiego Narodowego Uniwersytetu Lingwistycznego (Kijów, Ukraina)

ORCID ID: 0000-0002-8800-9792

Anotation. Celem artykułu jest zidentyfikowanie i nakreślenie specyfiki odtwarzania tekstowej kategorii intertekstualności w tłumaczeniu. Intertekstualność, czyli włączenie innych tekstów do tekstu w postaci reminiscencji, aluzji, cytatów, jest najbardziej wyrazistą cechą postmodernizmu, której niepełne odtworzenie dla odbiorcy/czytelnika w przekładzie z języka oryginału narusza poetykę postmodernistyczną. W aspekcie translatorskim intertekstualność zapewnia i ułatwia wzajemną komunikację między trzema stronami, które z kolei wchodzą w interakcję z tekstami: autorem, tłumaczem i czytelnikiem. Najczęstszymi sposobami odtwarzania intertekstu w tłumaczeniu, które usprawniają mechanizm pełnej percepcji tekstu końcowego przez czytelnika, są udomowienie i kryminalizacja. Udomowienie polega na maksymalnym dostosowaniu oryginalnego tekstu do poziomu zrozumienia przez czytelnika historycznego i kulturowego tła utworu, podczas gdy alienacja zachowuje oryginalność tekstu.
Keywords: Celem artykułu jest zidentyfikowanie i nakreślenie specyfiki odtwarzania tekstowej kategorii intertekstualności w tłumaczeniu. Intertekstualność, czyli włączenie innych tekstów do tekstu w postaci reminiscencji, aluzji, cytatów, jest najbardziej wyrazistą cechą postmodernizmu, której niepełne odtworzenie dla odbiorcy/czytelnika w przekładzie z języka oryginału narusza poetykę postmodernistyczną. W aspekcie translatorskim intertekstualność zapewnia i ułatwia wzajemną komunikację między trzema stronami, które z kolei wchodzą w interakcję z tekstami: autorem, tłumaczem i czytelnikiem. Najczęstszymi sposobami odtwarzania intertekstu w tłumaczeniu, które usprawniają mechanizm pełnej percepcji tekstu końcowego przez czytelnika, są udomowienie i kryminalizacja. Udomowienie polega na maksymalnym dostosowaniu oryginalnego tekstu do poziomu zrozumienia przez czytelnika historycznego i kulturowego tła utworu, podczas gdy alienacja zachowuje oryginalność tekstu.

ODESKI ZAMEK WIĘZIENNY W KONTEKŚCIE ROZWOJU SIECI WIĘZIEŃ W GUBERNIACH UKRAIŃSKICH W PIERWSZEJ POŁOWIE XIX WIEKU

Oleksii Korotkyi

kandydat na uzyskanie PhD Katedry Historii i Filozofii
Berdiańskiego Państwowego Uniwersytetu Pedagogicznego (Berdiańsk, Ukraina)

ORCID ID: 0000-0001-6267-3321

Anotation. Artykuł analizuje postęp i cechy budowy Odeskiego zamku więziennego. Rozważono proces zatwierdzania dokumentacji projektowej i trudności napotkane przez lokalną administrację na drodze do przydzielenia niezbędnych funduszy. Autor analizuje późniejsze wykończenie wnętrza instytucji, które miało miejsce w pierwszej połowie XIX w. Budowa więzienia w Odessie jest rozpatrywana w kontekście rozprzestrzeniania się sieci kamiennych zamków więziennych w ukraińskich guberniach, które w badanym okresie zastąpiły drewniane ostrogi. Ustalono, że budowa Odeskiego zamku więziennego napotkała problemy typowe dla imperium, takie jak brak funduszy w lokalnym budżecie, niewielkie przydziały i trudności w znalezieniu wykonawców. Stwierdzono, że przyczyną tego był brak systematycznej polityki reorganizacji miejsc pozbawienia wolności. Opóźnienie w modernizacji więzień spowolniło całą reformę.
Keywords: Artykuł analizuje postęp i cechy budowy Odeskiego zamku więziennego. Rozważono proces zatwierdzania dokumentacji projektowej i trudności napotkane przez lokalną administrację na drodze do przydzielenia niezbędnych funduszy. Autor analizuje późniejsze wykończenie wnętrza instytucji, które miało miejsce w pierwszej połowie XIX w. Budowa więzienia w Odessie jest rozpatrywana w kontekście rozprzestrzeniania się sieci kamiennych zamków więziennych w ukraińskich guberniach, które w badanym okresie zastąpiły drewniane ostrogi. Ustalono, że budowa Odeskiego zamku więziennego napotkała problemy typowe dla imperium, takie jak brak funduszy w lokalnym budżecie, niewielkie przydziały i trudności w znalezieniu wykonawców. Stwierdzono, że przyczyną tego był brak systematycznej polityki reorganizacji miejsc pozbawienia wolności. Opóźnienie w modernizacji więzień spowolniło całą reformę.

BRYTYJSKA POEZJA KOBIECA NA SKRZYŻOWANIU WIEKÓW: OD RESTAURACJI DO CZASÓW WIKTORIAŃSKICH

Nadiia Polishchuk

kandydat nauk filologicznych, docent, docent Katedry Literatury Światowej
Lwowskiego Uniwersytetu Narodowego imienia Iwana Franki (Lwów, Ukraina)

ORCID ID: 0009-0007-6161-1955

Anotation. Artykuł poświęcono analizie fenomenu brytyjskiej poezji kobiecej XVII–XIX wieku. Uwaga skupiona jest na wybranych lirykach czołowych pisarek epoki Restauracji (M. Roth, C. Phillips i A. Behn) oraz epoki wiktoriańskiej (E. Bronte, E. Barrett-Browning, C. Rossetti). Badanie poetyki utworów lirycznych autorek opiera się na wszechstronnym wykorzystaniu metodologii literaturoznawczej, w szczególności z zakresu komparatystyki, strukturalizmu, krytyki nowej i feministycznej. Autorka analizuje główne motywy poetyckie poezji kobiecej pisarek brytyjskich (m.in. motywy miłości, życia, śmierci, natury, Boga) oraz cechy gatunkowe utworów (głównie sonetów); identyfikuje i bada preferencje tematyczne każdej z poetek; ujawnia charakterystyczne cechy indywidualności twórczej autorek.
Keywords: Artykuł poświęcono analizie fenomenu brytyjskiej poezji kobiecej XVII–XIX wieku. Uwaga skupiona jest na wybranych lirykach czołowych pisarek epoki Restauracji (M. Roth, C. Phillips i A. Behn) oraz epoki wiktoriańskiej (E. Bronte, E. Barrett-Browning, C. Rossetti). Badanie poetyki utworów lirycznych autorek opiera się na wszechstronnym wykorzystaniu metodologii literaturoznawczej, w szczególności z zakresu komparatystyki, strukturalizmu, krytyki nowej i feministycznej. Autorka analizuje główne motywy poetyckie poezji kobiecej pisarek brytyjskich (m.in. motywy miłości, życia, śmierci, natury, Boga) oraz cechy gatunkowe utworów (głównie sonetów); identyfikuje i bada preferencje tematyczne każdej z poetek; ujawnia charakterystyczne cechy indywidualności twórczej autorek.

DOŚWIADCZENIE PRZEŻYWANIA WOJNY PRZEZ NAUCZYCIELI DYSCYPLIN SPOŁECZNYCH: OD OSOBISTEGO DO ZAWODOWEGO (NA PRZYKŁADZIE REGIONU ZAPOROSKIEGO)

Olha Syrtsova, Yurii Bilai

kandydat nauk historycznych, docent, docent Katedry Filozofii i Nauk Społecznych i Humanistycznych Instytucji spółdzielczej „Zaporoski Obwodowy Instytut Podyplomowego Kształcenia Pedagogicznego” Zaporoskiej Rady Obwodowej (Zaporoże, Ukraina)
dyrektor Berdiańskiej Ogólnokształcącej Szkoły I-III Stopni nr 7 Berdiańskiej Rady Miejskiej Obwodu Zaporoskiego (Berdiańsk, Ukraina)

ORCID ID: 0000-0001-7529-5251; ORCID ID: 0009-0004-3217-4678

Anotation. Artykuł jest pierwszą próbą podsumowania doświadczenia przeżywania rosyjsko-ukraińskiego konfliktu zbrojnego i aktywności zawodowej nauczycieli dyscyplin społecznych w regionie zaporoskim. Artykuł opiera się na wynikach badania, którego głównymi metodami były ankieta internetowa i kwestionariusz pisemny. Próba respondentów składa się ze 168 osób, co stanowi około 20% wszystkich nauczycieli dyscyplin społecznych w regionie zaporoskim. Przedstawione wyniki opisują stan funkcjonowania ogólnego systemu szkolnictwa średniego w regionie zaporoskim po rozpoczęciu inwazji wojsk rosyjskich na pełną skalę. Zidentyfikowano główne trendy procesów migracyjnych, w których uczestniczyli nauczyciele dyscyplin społecznych. Opisano doświadczenia nauczycieli w przetrwaniu okupacji, zidentyfikowano główne przyczyny i sposoby ich wyjazdu z tymczasowo okupowanych terytoriów. Zwrócono uwagę na stan psychoemocjonalny badanych respondentów oraz zidentyfikowano główne trendy i charakter jego zmian w pierwszym roku aktywnej fazy konfliktu zbrojnego. Pokazano główne zmiany, jakie zaszły w poglądach nauczycieli na główne zadania edukacji w aktywnej fazie wojny rosyjsko-ukraińskiej.
Keywords: Artykuł jest pierwszą próbą podsumowania doświadczenia przeżywania rosyjsko-ukraińskiego konfliktu zbrojnego i aktywności zawodowej nauczycieli dyscyplin społecznych w regionie zaporoskim. Artykuł opiera się na wynikach badania, którego głównymi metodami były ankieta internetowa i kwestionariusz pisemny. Próba respondentów składa się ze 168 osób, co stanowi około 20% wszystkich nauczycieli dyscyplin społecznych w regionie zaporoskim. Przedstawione wyniki opisują stan funkcjonowania ogólnego systemu szkolnictwa średniego w regionie zaporoskim po rozpoczęciu inwazji wojsk rosyjskich na pełną skalę. Zidentyfikowano główne trendy procesów migracyjnych, w których uczestniczyli nauczyciele dyscyplin społecznych. Opisano doświadczenia nauczycieli w przetrwaniu okupacji, zidentyfikowano główne przyczyny i sposoby ich wyjazdu z tymczasowo okupowanych terytoriów. Zwrócono uwagę na stan psychoemocjonalny badanych respondentów oraz zidentyfikowano główne trendy i charakter jego zmian w pierwszym roku aktywnej fazy konfliktu zbrojnego. Pokazano główne zmiany, jakie zaszły w poglądach nauczycieli na główne zadania edukacji w aktywnej fazie wojny rosyjsko-ukraińskiej.

PSYCHOLOGICZNE CECHY REAGOWANIA NA TRUDNE SYTUACJE PRZEZ SPECJALNYCH FUNKCJONARIUSZY POLICJI

Serhii Boichuk

aspirant Katedry Socjologii i Psychologii
Charkowskiego Narodowego Uniwersytetu Spraw Wewnętrznych (Charków, Ukraina)

ORCID ID: 0000-0002-2756-5330

Anotation. Artykuł przedstawia teoretyczne i empiryczne badanie rodzajów orientacji w trudnych sytuacjach w praktyce policyjnej. Orientacja funkcjonariuszy policji w rozwiązywaniu sytuacji problemowych jest warunkiem wstępnym dla ich zachowań radzenia sobie i składnikiem ludzkiej żywotności w ogóle. Celem badania jest identyfikacja specyfiki typów reakcji na sytuacje trudne u specjalnych funkcjonariuszy policji o różnym poziomie odporności. Próba badawcza obejmowała 480 funkcjonariuszy policji. Za pomocą kwestionariusza “Typy orientacji w sytuacjach trudnych” empirycznie ustalono, że w grupie o niskim poziomie żywotności dominują typy orientacji w sytuacjach trudnych, które wskazują raczej na chęć uniknięcia problemu niż zbliżenia się do niego. Grupa o średnim poziomie żywotności charakteryzuje się chęcią pokonywania przeszkód, choć starają się nie znaleźć w takich okolicznościach, ale są w stanie wykorzystać wszystkie swoje zasoby i osiągnąć pozytywny wynik. Osoby badane z wysokim poziomem żywotności dostrzegają w trudnych sytuacjach możliwości rozwoju i poprawy, dlatego wybierają orientację na zbliżenie się do problemu.
Keywords: Artykuł przedstawia teoretyczne i empiryczne badanie rodzajów orientacji w trudnych sytuacjach w praktyce policyjnej. Orientacja funkcjonariuszy policji w rozwiązywaniu sytuacji problemowych jest warunkiem wstępnym dla ich zachowań radzenia sobie i składnikiem ludzkiej żywotności w ogóle. Celem badania jest identyfikacja specyfiki typów reakcji na sytuacje trudne u specjalnych funkcjonariuszy policji o różnym poziomie odporności. Próba badawcza obejmowała 480 funkcjonariuszy policji. Za pomocą kwestionariusza “Typy orientacji w sytuacjach trudnych” empirycznie ustalono, że w grupie o niskim poziomie żywotności dominują typy orientacji w sytuacjach trudnych, które wskazują raczej na chęć uniknięcia problemu niż zbliżenia się do niego. Grupa o średnim poziomie żywotności charakteryzuje się chęcią pokonywania przeszkód, choć starają się nie znaleźć w takich okolicznościach, ale są w stanie wykorzystać wszystkie swoje zasoby i osiągnąć pozytywny wynik. Osoby badane z wysokim poziomem żywotności dostrzegają w trudnych sytuacjach możliwości rozwoju i poprawy, dlatego wybierają orientację na zbliżenie się do problemu.

SPECYFIKA PRZEPROWADZENIA OGLĘDZIN PODCZAS DOCHODZENIA W SPRAWIE NIELEGALNEGO WYRĘBU LUB NIELEGALNEGO TRANSPORTU, PRZECHOWYWANIA, SPRZEDAŻY LASÓW W UKRAINIE

Olha Aharkova

andydat nauk prawnych, docent Katedry Działalności Policyjnej Wydziału Szkolenia Specjalistów dla Jednostek Narodowej Policji
Ługańskiego Instytutu Dydaktyczno-Badawczego imienia E.O. Didorenki Donieckiego Państwowego Uniwersytetu Spraw Wewnętrznych (Iwano-Frankiwsk, Ukraina)

ORCID ID: 0000-0002-6236-4198

Anotation. W postanowieniach artykułu naukowego autor analizuje specyfikę metodologii badania nielegalnego pozyskiwania drewna lub nielegalnego transportu, przechowywania i sprzedaży lasów. Autor podkreśla specyfikę oględzin miejsca zdarzenia, przedmiotów i pojazdów podczas dochodzenia w sprawie badanego rodzaju wykroczenia karnego. Autor identyfikuje również specyfikę zajęcia, aresztowania i przechowywania tymczasowo zajętych przedmiotów i narzędzi wykroczenia karnego zgodnie z art. 246 Kodeksu Karnego Ukrainy. Metodologia badań obejmuje wykorzystanie następujących metod: systemowej i strukturalnej (w celu określenia specyfiki taktyki niektórych działań śledczych (poszukiwawczych)); strukturalnej i funkcjonalnej (w celu określenia organizacyjnych i taktycznych zasad przeprowadzenia oględzin); statystycznej (w celu analizy akt postępowania karnego, orzeczeń sądowych i wyników ankiet). Wykorzystano teoretyczne i uogólniające wnioski ukraińskich prawników. W wyniku analizy w artykule naukowym opracowano praktyczne zalecenia oparte na przepisach ogólnej teorii kryminalistyki i wynikach uogólnienia praktyki kryminalistycznej, mające na celu usprawnienie kontroli podczas dochodzenia w sprawie nielegalnego pozyskiwania drewna lub nielegalnego transportu, przechowywania i sprzedaży lasów.
Keywords: W postanowieniach artykułu naukowego autor analizuje specyfikę metodologii badania nielegalnego pozyskiwania drewna lub nielegalnego transportu, przechowywania i sprzedaży lasów. Autor podkreśla specyfikę oględzin miejsca zdarzenia, przedmiotów i pojazdów podczas dochodzenia w sprawie badanego rodzaju wykroczenia karnego. Autor identyfikuje również specyfikę zajęcia, aresztowania i przechowywania tymczasowo zajętych przedmiotów i narzędzi wykroczenia karnego zgodnie z art. 246 Kodeksu Karnego Ukrainy. Metodologia badań obejmuje wykorzystanie następujących metod: systemowej i strukturalnej (w celu określenia specyfiki taktyki niektórych działań śledczych (poszukiwawczych)); strukturalnej i funkcjonalnej (w celu określenia organizacyjnych i taktycznych zasad przeprowadzenia oględzin); statystycznej (w celu analizy akt postępowania karnego, orzeczeń sądowych i wyników ankiet). Wykorzystano teoretyczne i uogólniające wnioski ukraińskich prawników. W wyniku analizy w artykule naukowym opracowano praktyczne zalecenia oparte na przepisach ogólnej teorii kryminalistyki i wynikach uogólnienia praktyki kryminalistycznej, mające na celu usprawnienie kontroli podczas dochodzenia w sprawie nielegalnego pozyskiwania drewna lub nielegalnego transportu, przechowywania i sprzedaży lasów.

PROBLEMY OCENY SKUTECZNOŚCI REGULACJI PRAWNYCH W DZIEDZINIE EDUKACJI NARODOWO-PATRIOTYCZNEJ

Mykhailo Aleksandrov

kandydat nauk prawnych, starszy badacz, Główny Pracownik Naukowy Wydziału Rozwoju i Doskonalenia Umundurowania
Państwowego Instytutu Badawczego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Ukrainy (Kijów, Ukraina)

ORCID ID: 0000-0001-9574-232X

Anotation. Artykuł dotyczy aktualnych problemów związanych z określeniem skuteczności regulacji prawnych w dziedzinie edukacji narodowo-patriotycznej. Badania przeprowadzono metodą analizy. Aby przewidzieć problemy regulacji prawnej w badanym obszarze, autorzy wykorzystują metody modelowania sytuacji. Autorzy badają naukowe podejścia do określania skuteczności edukacji narodowo-patriotycznej i regulacji prawnej oraz proponują interpretację terminu “Ocena skuteczności regulacji prawnej w zakresie edukacji narodowo-patriotycznej”. Stwierdzono, że głównymi problemami związanymi ze skutecznością oceny polityki państwa w dziedzinie edukacji narodowej i patriotycznej jest stosowanie wskaźników ilościowych, takich jak liczba zaangażowanych osób lub ilość wyprodukowanych patriotycznych produktów medialnych, bez oceny rzeczywistych potrzeb społeczeństwa. Autor proponuje ulepszone kryteria oceny skuteczności regulacji prawnych, a mianowicie “zwiększenie poziomu znajomości języka ukraińskiego wśród obywateli” i „zwiększenie liczby dorosłych, którzy ukończyli kursy języka państwowego”. Autor podaje listę wykroczeń, których ograniczenie może świadczyć o skuteczności państwowej polityki edukacji narodowo-patriotycznej. Autor podkreśla potrzebę konsolidacji wysiłków w celu naukowego uzasadnienia metod oceny skuteczności regulacji prawnych w dziedzinie edukacji narodowo-patriotycznej i ich wdrożenia do ustawodawstwa krajowego.
Keywords: Artykuł dotyczy aktualnych problemów związanych z określeniem skuteczności regulacji prawnych w dziedzinie edukacji narodowo-patriotycznej. Badania przeprowadzono metodą analizy. Aby przewidzieć problemy regulacji prawnej w badanym obszarze, autorzy wykorzystują metody modelowania sytuacji. Autorzy badają naukowe podejścia do określania skuteczności edukacji narodowo-patriotycznej i regulacji prawnej oraz proponują interpretację terminu “Ocena skuteczności regulacji prawnej w zakresie edukacji narodowo-patriotycznej”. Stwierdzono, że głównymi problemami związanymi ze skutecznością oceny polityki państwa w dziedzinie edukacji narodowej i patriotycznej jest stosowanie wskaźników ilościowych, takich jak liczba zaangażowanych osób lub ilość wyprodukowanych patriotycznych produktów medialnych, bez oceny rzeczywistych potrzeb społeczeństwa. Autor proponuje ulepszone kryteria oceny skuteczności regulacji prawnych, a mianowicie “zwiększenie poziomu znajomości języka ukraińskiego wśród obywateli” i „zwiększenie liczby dorosłych, którzy ukończyli kursy języka państwowego”. Autor podaje listę wykroczeń, których ograniczenie może świadczyć o skuteczności państwowej polityki edukacji narodowo-patriotycznej. Autor podkreśla potrzebę konsolidacji wysiłków w celu naukowego uzasadnienia metod oceny skuteczności regulacji prawnych w dziedzinie edukacji narodowo-patriotycznej i ich wdrożenia do ustawodawstwa krajowego.

PRAWO CZŁOWIEKA DO RODZINY W ORZECZNICTWIE EUROPEJSKIEGO TRYBUNAŁU PRAW CZŁOWIEKA I KRAJOWEJ DOKTRYNIE PRAWNEJ

Volodymyr Vatras

doktor nauk prawnych, profesor, Honorowy Prawnik Ukrainy, profesor Katedry Cywilnego Prawa i Postępowania
Chmielnickiego Uniwersytetu Zarządzania i Prawa imienia Leonida Jóźkowa (Chmielnicki, Ukraina)

ORCID ID: 0000-0002-6822-7442

Anotation. Artykuł analizuje kwestie określenia treści prawa do rodziny w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i doktrynie prawnej Ukrainy. Na podstawie przeprowadzonych badań autor dochodzi do wniosku, że prawo do rodziny w doktrynie prawnej jest rozpatrywane głównie w kontekście faktu, że takie prawo jest prawem rodzinnym i nie może być realizowane poza relacjami rodzinnymi, ale należy do każdej osoby, która ma zarówno prawa związane z byciem w rodzinie, jak i prawa, które są potencjalne i niekoniecznie będą realizowane w najbliższej przyszłości (prawo do założenia rodziny, jej ochrony i prawo do poszanowania życia rodzinnego). Elementami prawa człowieka do rodziny są: prawo do założenia rodziny, prawo do bycia członkiem rodziny oraz prawo do poszanowania życia rodzinnego i ochrony przed ingerencją w nie. Jeśli przeanalizujemy orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, prawo do rodziny było w większości przypadków chronione na podstawie uznania naruszenia art. 8 i 12 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, pierwszy – w kontekście ochrony praw członków istniejącej rodziny (przede wszystkim w zakresie prawa członków rodziny do komunikowania się i utrzymywania relacji, praw podlegających ochronie w związku z pozbawieniem praw rodzicielskich lub odebraniem dziecka rodzicom bez pozbawienia ich praw rodzicielskich), drugi – w zakresie zniesienia ograniczeń dotyczących zawarcia małżeństwa.
Keywords: Artykuł analizuje kwestie określenia treści prawa do rodziny w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i doktrynie prawnej Ukrainy. Na podstawie przeprowadzonych badań autor dochodzi do wniosku, że prawo do rodziny w doktrynie prawnej jest rozpatrywane głównie w kontekście faktu, że takie prawo jest prawem rodzinnym i nie może być realizowane poza relacjami rodzinnymi, ale należy do każdej osoby, która ma zarówno prawa związane z byciem w rodzinie, jak i prawa, które są potencjalne i niekoniecznie będą realizowane w najbliższej przyszłości (prawo do założenia rodziny, jej ochrony i prawo do poszanowania życia rodzinnego). Elementami prawa człowieka do rodziny są: prawo do założenia rodziny, prawo do bycia członkiem rodziny oraz prawo do poszanowania życia rodzinnego i ochrony przed ingerencją w nie. Jeśli przeanalizujemy orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, prawo do rodziny było w większości przypadków chronione na podstawie uznania naruszenia art. 8 i 12 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, pierwszy – w kontekście ochrony praw członków istniejącej rodziny (przede wszystkim w zakresie prawa członków rodziny do komunikowania się i utrzymywania relacji, praw podlegających ochronie w związku z pozbawieniem praw rodzicielskich lub odebraniem dziecka rodzicom bez pozbawienia ich praw rodzicielskich), drugi – w zakresie zniesienia ograniczeń dotyczących zawarcia małżeństwa.

PRAWO RODZINNE A INTERES UCZESTNIKÓW STOSUNKÓW RODZINNYCH JAKO PRZEDMIOTY OCHRONY

Roman Havrik

kandydat nauk prawnych, docent, profesor Katedry Prawa Konstytucyjnego, Administracyjnego i Finansowego
Chmielnickiego Uniwersytetu Zarządzania i Prawa imienia Leonida Jóźkowa (Chmielnicki, Ukraina)

ORCID ID: 0000-0003-1557-0594

Anotation. Artykuł naukowy analizuje kwestie definiowania pojęcia prawa rodzinnego i interesu jako przedmiotu ochrony oraz definiowania treści pojęć „prawo rodzinne” i „interes rodzinny”. Na podstawie przeprowadzonych badań autor dochodzi do wniosku, że prawo rodzinne jest miarą możliwego lub dozwolonego zachowania podmiotu stosunków rodzinnych, możliwości, które mogą być przez niego realizowane, a algorytm takiego zachowania jest określany przez ustawy prawa rodzinnego lub inne źródła prawa rodzinnego, a w przypadku braku takiej definicji – przez umowę rodzinną lub według uznania samego podmiotu, który ma prawo działać w dowolny sposób, aby nie naruszać praw i interesów innych osób; jest to sposób korzystania z możliwego lub dozwolonego prawa rodzinnego. Prawo rodzinne danej osoby nie może podlegać ochronie, jeżeli nie znajduje oparcia w przepisach źródeł prawa rodzinnego lub jest z nimi sprzeczne. Interes rodzinny jest samodzielnym przedmiotem ochrony w razie powstania przeszkód w jego realizacji (naruszenie interesu), a także w razie jego nieuznania lub zakwestionowania; aby podlegać ochronie, interes ten nie może być sprzeczny z prawem rodzinnym, naruszać praw rodzinnych i interesów innych osób (w razie pierwszeństwa interesów tych osób).
Keywords: Artykuł naukowy analizuje kwestie definiowania pojęcia prawa rodzinnego i interesu jako przedmiotu ochrony oraz definiowania treści pojęć „prawo rodzinne” i „interes rodzinny”. Na podstawie przeprowadzonych badań autor dochodzi do wniosku, że prawo rodzinne jest miarą możliwego lub dozwolonego zachowania podmiotu stosunków rodzinnych, możliwości, które mogą być przez niego realizowane, a algorytm takiego zachowania jest określany przez ustawy prawa rodzinnego lub inne źródła prawa rodzinnego, a w przypadku braku takiej definicji – przez umowę rodzinną lub według uznania samego podmiotu, który ma prawo działać w dowolny sposób, aby nie naruszać praw i interesów innych osób; jest to sposób korzystania z możliwego lub dozwolonego prawa rodzinnego. Prawo rodzinne danej osoby nie może podlegać ochronie, jeżeli nie znajduje oparcia w przepisach źródeł prawa rodzinnego lub jest z nimi sprzeczne. Interes rodzinny jest samodzielnym przedmiotem ochrony w razie powstania przeszkód w jego realizacji (naruszenie interesu), a także w razie jego nieuznania lub zakwestionowania; aby podlegać ochronie, interes ten nie może być sprzeczny z prawem rodzinnym, naruszać praw rodzinnych i interesów innych osób (w razie pierwszeństwa interesów tych osób).

ZASADY WSPARCIA ADMINISTRACYJNEGO I PRAWNEGO DZIAŁALNOŚCI ORGANÓW ŚCIGANIA

Yury Holodnyk

kandydat nauk prawnych, docent Katedry Wymiaru Sprawiedliwości w Sprawach Karnych
Państwowego Uniwersytetu Podatkowego Ukrainy (Kijów, Ukraina)

ORCID ID: 0009-0000-8051-1473

Anotation. Na podstawie badania opinii naukowych, nowej doktryny administracyjnej i prawnej oraz analizy ustawodawstwa krajowego i międzynarodowego, w artykule przeanalizowano kluczowe podstawowe zasady wsparcia administracyjnego i prawnego organów ścigania. Biorąc pod uwagę, że w swojej działalności krajowe organy ścigania i ich funkcjonariusze pozostają w stałych relacjach z obywatelami, zauważa się, że nowoczesne zasady prawa administracyjnego powinny odgrywać ważną rolę w tych relacjach i taki jest cel pracy. Autor podkreśla główne międzynarodowe zasady i standardy, które określają treść działań organów ścigania w traktatach międzynarodowych ratyfikowanych przez Ukrainę. Rozważane są nowoczesne zasady działalności organów ścigania. Autor uzasadnia potrzebę wprowadzenia specjalnych zasad prawa administracyjnego do działalności organów ścigania, które są zgodne z krajową doktryną administracyjnoprawną, międzynarodowymi standardami i zasadami oraz stosunkami prawnymi funkcjonariuszy organów ścigania z obywatelami.
Keywords: Na podstawie badania opinii naukowych, nowej doktryny administracyjnej i prawnej oraz analizy ustawodawstwa krajowego i międzynarodowego, w artykule przeanalizowano kluczowe podstawowe zasady wsparcia administracyjnego i prawnego organów ścigania. Biorąc pod uwagę, że w swojej działalności krajowe organy ścigania i ich funkcjonariusze pozostają w stałych relacjach z obywatelami, zauważa się, że nowoczesne zasady prawa administracyjnego powinny odgrywać ważną rolę w tych relacjach i taki jest cel pracy. Autor podkreśla główne międzynarodowe zasady i standardy, które określają treść działań organów ścigania w traktatach międzynarodowych ratyfikowanych przez Ukrainę. Rozważane są nowoczesne zasady działalności organów ścigania. Autor uzasadnia potrzebę wprowadzenia specjalnych zasad prawa administracyjnego do działalności organów ścigania, które są zgodne z krajową doktryną administracyjnoprawną, międzynarodowymi standardami i zasadami oraz stosunkami prawnymi funkcjonariuszy organów ścigania z obywatelami.

ROZSZERZENIE PRAW I SZANS KOBIET W KONTEKŚCIE PRZEZWYCIĘŻANIA DYSKRYMINACJI

Oleksandra Golub

aspirantka
Instytutu Państwa i Prawa imienia W.M. Koreckiego Narodowej Akademii Nauk Ukrainy (Kijów, Ukraina)

ORCID ID: 0009-0009-1100-5871

Anotation. Artykuł analizuje proces rozszerzenia praw i szans kobiet w kontekście przezwyciężania dyskryminacji ze względu na płeć i dyskryminacji wielokrotnej, w tym wobec kobiet z grup defaworyzowanych. W artykule przeanalizowano międzynarodowe standardy ONZ i Rady Europy w zakresie zapewnienia równych praw i szans osobom należącym do grup defaworyzowanych. Podkreślono, że ustawodawstwo krajowe nie zawiera definicji pojęcia “dyskryminacji wielokrotnej”, co komplikuje egzekwowanie przepisów antydyskryminacyjnych. Autor ujawnia różnice między terminami “grupy wrażliwe”, “grupy w niekorzystnej sytuacji” i “niekorzystna sytuacja społeczna”. Przedstawiono praktyczne przykłady wzmocnienia pozycji kobiet na poziomie społecznym, gospodarczym, społecznym i politycznym.
Keywords: Artykuł analizuje proces rozszerzenia praw i szans kobiet w kontekście przezwyciężania dyskryminacji ze względu na płeć i dyskryminacji wielokrotnej, w tym wobec kobiet z grup defaworyzowanych. W artykule przeanalizowano międzynarodowe standardy ONZ i Rady Europy w zakresie zapewnienia równych praw i szans osobom należącym do grup defaworyzowanych. Podkreślono, że ustawodawstwo krajowe nie zawiera definicji pojęcia “dyskryminacji wielokrotnej”, co komplikuje egzekwowanie przepisów antydyskryminacyjnych. Autor ujawnia różnice między terminami “grupy wrażliwe”, “grupy w niekorzystnej sytuacji” i “niekorzystna sytuacja społeczna”. Przedstawiono praktyczne przykłady wzmocnienia pozycji kobiet na poziomie społecznym, gospodarczym, społecznym i politycznym.

STATUS PRAWNY RADY NADZORCZEJ SPÓŁKI AKCYJNEJ “KOLEJE UKRAIŃSKIE”

Hanna Zaykina

kandydat na uzyskanie stopnia naukowego kandydata nauk prawnych
Naukowo-Badawczego Instytutu Prawa Publicznego (Kijów, Ukraina)

ORCID ID: 0000-0002-0499-5343

Anotation. W artykule przedstawiono status prawny rady nadzorczej spółki akcyjnej “Koleje Ukraińskie” jako status prawny wewnętrznego organu funkcjonalnego spółki, który jest podmiotem wewnętrznego zarządzania spółką, któremu powierzono funkcję wewnętrznej kontroli działalności spółki i zapewnienia działalności zarządu spółki poprzez wdrażanie i realizację strategii korporacyjnej mającej na celu rozwój spółki akcyjnej. Ustalono, że ze względu na swój status prawny rada nadzorcza spółki akcyjnej “Koleje Ukraińskie” jest organem kolegialnym działającym zgodnie z wymogami ustawodawstwa i statutu spółki, bez prawa do ingerowania w bieżącą działalność Ukrzaliznyci, która leży w kompetencjach jej wyższych organów zarządzających.
Keywords: W artykule przedstawiono status prawny rady nadzorczej spółki akcyjnej “Koleje Ukraińskie” jako status prawny wewnętrznego organu funkcjonalnego spółki, który jest podmiotem wewnętrznego zarządzania spółką, któremu powierzono funkcję wewnętrznej kontroli działalności spółki i zapewnienia działalności zarządu spółki poprzez wdrażanie i realizację strategii korporacyjnej mającej na celu rozwój spółki akcyjnej. Ustalono, że ze względu na swój status prawny rada nadzorcza spółki akcyjnej “Koleje Ukraińskie” jest organem kolegialnym działającym zgodnie z wymogami ustawodawstwa i statutu spółki, bez prawa do ingerowania w bieżącą działalność Ukrzaliznyci, która leży w kompetencjach jej wyższych organów zarządzających.

WEKTOR TRANSFORMACJI RELACJI W ZAKRESIE OTWARTOŚCI MIAST: PROBLEMY KRAJOWE I DOŚWIADCZENIA EUROPEJSKIE

Roman Kirin, Volodymyr Shekhovtsov

doktor nauk prawnych, docent, wiodący pracownik naukowy, Instytucji państwowej „Instytut Badań Ekonomiczno-Prawnych imienia V.K. Mamutova Narodowej Akademii Nauk Ukrainy” (Kijów, Ukraina)
doktor nauk prawnych, docent, dziekan Wydziału Adwokatury Narodowego Uniwersytetu Prawniczego imienia Jarosława Mądrego (Charków, Ukraina)

ORCID ID: 0000-0003-0089-4086; ORCID ID: 0000-0002-9101-7160

Anotation. W artykule przeanalizowano niektóre aspekty problemów krajowych i doświadczeń europejskich w zakresie transformacji stosunków w dziedzinie otwartości miast. Uzasadniono podejście autora do tworzenia i systematyzacji aktów prawnych w dziedzinie otwartości miast. Uzasadniono autorską wizję korelacji między koncepcjami “otwartego miasta” i “inteligentnego miasta” oraz zidentyfikowano główne problemy procesu wdrażania polityki “otwartego miasta – otwartej społeczności” i prawnej regulacji niektórych relacji w tym obszarze. Autor systematyzuje zestaw relacji otwartości miast i aktów ich prawnej regulacji, identyfikuje i rekomenduje do wykorzystania obiecujące obszary e-demokracji. Proponuje się uwzględnienie zaleceń Parlamentu Europejskiego dotyczących wprowadzania nowych narzędzi komunikacji cyfrowej oraz otwartych i współdzielonych platform, a także doświadczeń poszczególnych miast europejskich w zakresie e-rządzenia.
Keywords: W artykule przeanalizowano niektóre aspekty problemów krajowych i doświadczeń europejskich w zakresie transformacji stosunków w dziedzinie otwartości miast. Uzasadniono podejście autora do tworzenia i systematyzacji aktów prawnych w dziedzinie otwartości miast. Uzasadniono autorską wizję korelacji między koncepcjami “otwartego miasta” i “inteligentnego miasta” oraz zidentyfikowano główne problemy procesu wdrażania polityki “otwartego miasta – otwartej społeczności” i prawnej regulacji niektórych relacji w tym obszarze. Autor systematyzuje zestaw relacji otwartości miast i aktów ich prawnej regulacji, identyfikuje i rekomenduje do wykorzystania obiecujące obszary e-demokracji. Proponuje się uwzględnienie zaleceń Parlamentu Europejskiego dotyczących wprowadzania nowych narzędzi komunikacji cyfrowej oraz otwartych i współdzielonych platform, a także doświadczeń poszczególnych miast europejskich w zakresie e-rządzenia.

PRAWO DO OPIEKI ZDROWOTNEJ I ROLA ORGANÓW RADY EUROPY W JEGO ZAGWARANTOWANIU: HISTORIOGRAFIA STUDIÓW UKRAIŃSKICH

Vladyslav Kostrov

aspirant Katedry Prawa Konstytucyjnego
Narodowego Uniwersytetu “Odeska Akademia Prawnicza” (Odessa, Ukraina)

ORCID ID: 0000-0001-9932-9831

Anotation. Celem artykułu jest analiza dwóch prac ukraińskich badaczy w celu znalezienia wniosków i propozycji, które będą przydatne nie tylko dla specjalistów w dziedzinie teorii państwa i prawa (w tym autorów tych prac), ale także dla konstytucjonalistów. Autor podsumowuje, które zapisy w monograficznych opracowaniach znanych ekspertów w dziedzinie teorii państwa i prawa I.Y. Seniuty i Y.Y. Shvetsa na temat problematyki prawa do opieki zdrowotnej są ważne dla badań konstytucyjno-prawnych (w tym argumentacja znaczenia ustawodawstwa konstytucyjnego dla dziedziny prawa medycznego; rozwój aspektów aksjologicznych, a mianowicie badanie takich wartości jak zdrowie jednostki i zdrowie publiczne; badanie ochrony praw pacjentów przez Europejski Trybunał Praw Człowieka i inne).
Keywords: Celem artykułu jest analiza dwóch prac ukraińskich badaczy w celu znalezienia wniosków i propozycji, które będą przydatne nie tylko dla specjalistów w dziedzinie teorii państwa i prawa (w tym autorów tych prac), ale także dla konstytucjonalistów. Autor podsumowuje, które zapisy w monograficznych opracowaniach znanych ekspertów w dziedzinie teorii państwa i prawa I.Y. Seniuty i Y.Y. Shvetsa na temat problematyki prawa do opieki zdrowotnej są ważne dla badań konstytucyjno-prawnych (w tym argumentacja znaczenia ustawodawstwa konstytucyjnego dla dziedziny prawa medycznego; rozwój aspektów aksjologicznych, a mianowicie badanie takich wartości jak zdrowie jednostki i zdrowie publiczne; badanie ochrony praw pacjentów przez Europejski Trybunał Praw Człowieka i inne).

NIEKTÓRE ASPEKTY ZAPEWNIANIA ŚRODOWISKOWYCH PRAW CZŁOWIEKA W UKRAINIE

Ivan Kravchenko, Roman Udovenko

doktor nauk prawnych, docent, docent Katedry Prawa Administracyjnego i Informacyjnego Sumskiego Narodowego Uniwersytetu Rolniczego (Sumy, Ukraina)
aspirant Katedry Prawa Administracyjnego i Informacyjnego Sumskiego Narodowego Uniwersytetu Rolniczego (Sumy, Ukraina)

ORCID ID: 0000-0003-0235-0760; ORCID ID: 0009-0005-7902-8704

Anotation. Artykuł dotyczy kwestii informacyjnego i prawnego wsparcia środowiskowych praw człowieka w kontekście zrównoważonego rozwoju. Autor koncentruje się na znaczeniu tego zakresu zagadnień w kontekście stałego rozwoju. Aby zapewnić kompletność i kompleksowość opracowania, autor analizuje poglądy czołowych badaczy na temat koncepcji “praw środowiskowych” oraz formułuje własne rozumienie tej definicji z perspektywy określenia ich roli w odniesieniu do procesów zrównoważonego rozwoju. Autor bada i analizuje kluczowe środowiskowe prawa człowieka w ustawodawstwie krajowym, a także te zapisane w traktatach międzynarodowych i innych aktach prawnych. Autor przedstawia wizję ich znaczenia dla racjonalnego korzystania z zasobów naturalnych, ochrony środowiska, zapewnienia bezpieczeństwa ekologicznego kraju oraz ochrony obywateli przed czynnikami drażniącymi środowisko. Autor ocenia poziom informacji i wsparcia prawnego dla środowiskowych praw człowieka w Ukrainie. Autor podkreśla i próbuje uzasadnić potrzebę wzmocnienia tego wektora polityki państwa na obecnym etapie.
Keywords: Artykuł dotyczy kwestii informacyjnego i prawnego wsparcia środowiskowych praw człowieka w kontekście zrównoważonego rozwoju. Autor koncentruje się na znaczeniu tego zakresu zagadnień w kontekście stałego rozwoju. Aby zapewnić kompletność i kompleksowość opracowania, autor analizuje poglądy czołowych badaczy na temat koncepcji “praw środowiskowych” oraz formułuje własne rozumienie tej definicji z perspektywy określenia ich roli w odniesieniu do procesów zrównoważonego rozwoju. Autor bada i analizuje kluczowe środowiskowe prawa człowieka w ustawodawstwie krajowym, a także te zapisane w traktatach międzynarodowych i innych aktach prawnych. Autor przedstawia wizję ich znaczenia dla racjonalnego korzystania z zasobów naturalnych, ochrony środowiska, zapewnienia bezpieczeństwa ekologicznego kraju oraz ochrony obywateli przed czynnikami drażniącymi środowisko. Autor ocenia poziom informacji i wsparcia prawnego dla środowiskowych praw człowieka w Ukrainie. Autor podkreśla i próbuje uzasadnić potrzebę wzmocnienia tego wektora polityki państwa na obecnym etapie.

PRZEMOC SEKSUALNA ZWIĄZANA Z KONFLIKTEM ZBROJNYM: CHARAKTER SPOŁECZNY, POJĘCIE I OZNAKI

Inna Melnychenko

adiunkt Katedry Prawa Karnego i Kryminologii
Dydaktyczno-Naukowego Instytutu Prawa i Szkolenia Specjalistów dla Jednostek Narodowej Policji Dniepropetrowskiego Uniwersytetu Spraw Wewnętrznych (Dniepr, Ukraina)

ORCID ID: 0009-0002-0541-7270

Anotation. W artykule autor wyjaśnia istotę i społeczny charakter przemocy seksualnej związanej z konfliktem zbrojnym. Na podstawie analizy przepisów prawa międzynarodowego przemoc seksualną proponuje się rozumieć jako akty przemocy o charakterze seksualnym, które są bezpośrednio lub pośrednio związane z konfliktem zbrojnym i są popełniane pod przymusem. Osobliwością przemocy seksualnej związanej z konfliktem zbrojnym jest obecność pojęcia przymusu, tj. dobrowolna zgoda na stosunki seksualne jest a priori niemożliwa ze względu na obecność środowiska przymusu. Argumentuje się, że przemoc seksualna związana z konfliktem zbrojnym stanowi rażące naruszenie praw człowieka; jest formą przemocy ze względu na płeć; charakteryzuje się przymusowym środowiskiem; jest wykorzystywana jako strategia wojskowa do upokarzania i zastraszania); w zależności od okoliczności może być zbrodnią wojenną, zbrodnią przeciwko ludzkości lub ludobójstwem.
Keywords: W artykule autor wyjaśnia istotę i społeczny charakter przemocy seksualnej związanej z konfliktem zbrojnym. Na podstawie analizy przepisów prawa międzynarodowego przemoc seksualną proponuje się rozumieć jako akty przemocy o charakterze seksualnym, które są bezpośrednio lub pośrednio związane z konfliktem zbrojnym i są popełniane pod przymusem. Osobliwością przemocy seksualnej związanej z konfliktem zbrojnym jest obecność pojęcia przymusu, tj. dobrowolna zgoda na stosunki seksualne jest a priori niemożliwa ze względu na obecność środowiska przymusu. Argumentuje się, że przemoc seksualna związana z konfliktem zbrojnym stanowi rażące naruszenie praw człowieka; jest formą przemocy ze względu na płeć; charakteryzuje się przymusowym środowiskiem; jest wykorzystywana jako strategia wojskowa do upokarzania i zastraszania); w zależności od okoliczności może być zbrodnią wojenną, zbrodnią przeciwko ludzkości lub ludobójstwem.

WSPÓŁPRACA MIĘDZY UKRAINĄ A UNIĄ EUROPEJSKĄ W ZAKRESIE DECENTRALIZACJI WŁADZY

Anastasiia Mishchenko

aspirantka Katedry Nauk Politycznych Wydziału Socjologii i Zarządzania
Zaporoskiego Uniwersytetu Narodowego (Zaporoże, Ukraina)

ORCID ID: 0000-0003-3394-3841

Anotation. Artykuł koncentruje się na realizacji współpracy między Ukrainą a Unią Europejską w kwestii decentralizacji. Szczególną uwagę zwrócono na kilka elementów współpracy, a mianowicie: edukacyjny, finansowy (dotacje) i prawny. Niektóre przykłady zostały wykorzystane do zademonstrowania, w jaki sposób odbywa się współpraca. W niniejszym artykule omówiono komponent edukacyjny w ramach współpracy Ukrainy z OECD. Odnosi się to do realizacji projektów edukacyjnych mających na celu dzielenie się europejskim doświadczeniem w zakresie decentralizacji i rozwoju regionalnego, generowanie dalszych trajektorii rozwoju na podstawie istniejących możliwości oraz nauczanie skutecznego zarządzania lokalnego. Jeśli chodzi o finansowy wektor współpracy, jest on przedstawiony w formie praktycznej współpracy Ukrainy ze wspólnym projektem UE/UNDP “Community-Based Approach to Local Development” oraz programem U-LEAD with Europe. Aspekt prawny jest rozpatrywany na przykładzie propozycji i zaleceń UE dotyczących dalszego rozwoju samorządu lokalnego w Ukrainie.
Keywords: Artykuł koncentruje się na realizacji współpracy między Ukrainą a Unią Europejską w kwestii decentralizacji. Szczególną uwagę zwrócono na kilka elementów współpracy, a mianowicie: edukacyjny, finansowy (dotacje) i prawny. Niektóre przykłady zostały wykorzystane do zademonstrowania, w jaki sposób odbywa się współpraca. W niniejszym artykule omówiono komponent edukacyjny w ramach współpracy Ukrainy z OECD. Odnosi się to do realizacji projektów edukacyjnych mających na celu dzielenie się europejskim doświadczeniem w zakresie decentralizacji i rozwoju regionalnego, generowanie dalszych trajektorii rozwoju na podstawie istniejących możliwości oraz nauczanie skutecznego zarządzania lokalnego. Jeśli chodzi o finansowy wektor współpracy, jest on przedstawiony w formie praktycznej współpracy Ukrainy ze wspólnym projektem UE/UNDP “Community-Based Approach to Local Development” oraz programem U-LEAD with Europe. Aspekt prawny jest rozpatrywany na przykładzie propozycji i zaleceń UE dotyczących dalszego rozwoju samorządu lokalnego w Ukrainie.

FUNKCJONOWANIE OBSZARÓW PRIORYTETOWEGO ROZWOJU W UKRAINIE W OKRESIE POWOJENNYM

Stanislav Sieriebriak

kandydat nauk prawnych, docent, docent Katedry Prawoznawstwa
Wschodnioukraińskiego Uniwersytetu Narodowego imienia Wołodymyra Dala (Kijów, Ukraina)

ORCID ID: 0000-0001-7207-594Х

Anotation. Artykuł analizuje istotę polityki państwa w zakresie ożywienia gospodarczego naszego kraju w okresie powojennym. Zwrócono uwagę na priorytety państwa w tej dziedzinie i główne problemy, które mogą pojawić się na tej drodze. Stwierdzono, że obecna regulacja prawna mechanizmu ożywienia gospodarczego w Ukrainie nie odpowiada dzisiejszym realiom. Autor proponuje wprowadzenie szeregu poprawek do ustawodawstwa w dziedzinie polityki regionalnej państwa w celu wyjaśnienia szeregu pojęć i ich cech. Autor udowadnia potrzebę stworzenia priorytetowych obszarów rozwoju w obszarach odbudowy i obszarach o szczególnych warunkach rozwoju. Określono system regulacyjnego i prawnego wsparcia polityki państwa w zakresie ożywienia gospodarczego w okresie powojennym. Przeanalizowano doświadczenia w zakresie partnerstwa publiczno-prywatnego krajów Unii Europejskiej. Określono główne kierunki reformy ustawodawstwa w okresie powojennym. Zaproponowano sposoby poprawy ustawodawstwa w dziedzinie ożywienia gospodarczego Ukrainy, biorąc pod uwagę doświadczenia krajów europejskich i problemy, z którymi się borykały, a także obecny stan gospodarki państwa.
Keywords: Artykuł analizuje istotę polityki państwa w zakresie ożywienia gospodarczego naszego kraju w okresie powojennym. Zwrócono uwagę na priorytety państwa w tej dziedzinie i główne problemy, które mogą pojawić się na tej drodze. Stwierdzono, że obecna regulacja prawna mechanizmu ożywienia gospodarczego w Ukrainie nie odpowiada dzisiejszym realiom. Autor proponuje wprowadzenie szeregu poprawek do ustawodawstwa w dziedzinie polityki regionalnej państwa w celu wyjaśnienia szeregu pojęć i ich cech. Autor udowadnia potrzebę stworzenia priorytetowych obszarów rozwoju w obszarach odbudowy i obszarach o szczególnych warunkach rozwoju. Określono system regulacyjnego i prawnego wsparcia polityki państwa w zakresie ożywienia gospodarczego w okresie powojennym. Przeanalizowano doświadczenia w zakresie partnerstwa publiczno-prywatnego krajów Unii Europejskiej. Określono główne kierunki reformy ustawodawstwa w okresie powojennym. Zaproponowano sposoby poprawy ustawodawstwa w dziedzinie ożywienia gospodarczego Ukrainy, biorąc pod uwagę doświadczenia krajów europejskich i problemy, z którymi się borykały, a także obecny stan gospodarki państwa.

WYMAGANIA DOTYCZĄCE UZASADNIENIA ORZECZENIA SĄDU W SĄDOWNICTWIE GOSPODARCZYM UKRAINY

Dmytro Cherkez

sędzia Krasnohwardijskiego Sądu Rejonowego m. Dniepropetrowska
aspirant Donieckiego Państwowego Uniwersytetu Spraw Wewnętrznych (Mariupol, Ukraina)

ORCID ID: 0000-0003-3785-3464

Anotation. Artykuł dotyczy kwestii wymogów uzasadniania orzeczeń sądowych w toku postępowań sądowych prowadzonych przez sądy gospodarcze Ukrainy. Autor przeprowadza badanie wymagań dotyczących uzasadnienia jako sposobu nadania orzeczeniom sądowym właściwości motywacji i sprawiedliwości. Autor wyróżnia rodzaje podstawowych wymogów, które musi spełniać akt sądowy sądu gospodarczego przy rozstrzyganiu sporów między podmiotami stosunków gospodarczych i sugeruje pewne podejścia do regulacji prawnej działalności sądów w zakresie egzekwowania prawa.
Keywords: Artykuł dotyczy kwestii wymogów uzasadniania orzeczeń sądowych w toku postępowań sądowych prowadzonych przez sądy gospodarcze Ukrainy. Autor przeprowadza badanie wymagań dotyczących uzasadnienia jako sposobu nadania orzeczeniom sądowym właściwości motywacji i sprawiedliwości. Autor wyróżnia rodzaje podstawowych wymogów, które musi spełniać akt sądowy sądu gospodarczego przy rozstrzyganiu sporów między podmiotami stosunków gospodarczych i sugeruje pewne podejścia do regulacji prawnej działalności sądów w zakresie egzekwowania prawa.

PRAWNE ZASADY ZAPEWNIENIA BEZPIECZEŃSTWA OSOBISTEGO FUNKCJONARIUSZA POLICJI W EKSTREMALNYCH WARUNKACH

Oksana Shevchenko, Tikhin Shevchenko

adiunkt Oddziału Organizacji Kształcenia Edukacyjnego i Naukowego Charkowskiego Narodowego Uniwersytetu Spraw Wewnętrznych (Charków, Ukraina)
kandydat nauk prawnych, docent Katedry Taktycznego i Specjalnego Treningu Fizycznego Charkowskiego Narodowego Uniwersytetu Spraw Wewnętrznych (Charków, Ukraina)

ORCID ID: 0000-0002-9352-9354; ORCID ID: 0000-0003-0366-7217

Anotation. Artykuł formułuje zasady prawne zapewnienia bezpieczeństwa osobistego funkcjonariusza policji i odzwierciedla aktualny stan regulacji prawnych dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa osobistego funkcjonariusza policji w typowych i ekstremalnych sytuacjach działalności służbowej. Artykuł zawiera analizę ram regulacyjnych, rozwija terminologię z odpowiednią interpretacją, a także analizuje publikacje krajowych naukowców, którzy rozważają bezpieczeństwo osobiste funkcjonariusza policji w służbie i sytuacjach ekstremalnych, jego obecny stan, istniejące problemy i sposoby ich rozwiązania, a także perspektywy rozwoju. Na podstawie przeprowadzonej analizy autor przedstawia klasyfikację zapewnienia bezpieczeństwa osobistego funkcjonariuszy policji w sytuacjach służbowych i ekstremalnych w celu ich dalszej klasyfikacji. Artykuł zawiera istotne wnioski i wskazuje dalsze kierunki badań naukowych.
Keywords: Artykuł formułuje zasady prawne zapewnienia bezpieczeństwa osobistego funkcjonariusza policji i odzwierciedla aktualny stan regulacji prawnych dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa osobistego funkcjonariusza policji w typowych i ekstremalnych sytuacjach działalności służbowej. Artykuł zawiera analizę ram regulacyjnych, rozwija terminologię z odpowiednią interpretacją, a także analizuje publikacje krajowych naukowców, którzy rozważają bezpieczeństwo osobiste funkcjonariusza policji w służbie i sytuacjach ekstremalnych, jego obecny stan, istniejące problemy i sposoby ich rozwiązania, a także perspektywy rozwoju. Na podstawie przeprowadzonej analizy autor przedstawia klasyfikację zapewnienia bezpieczeństwa osobistego funkcjonariuszy policji w sytuacjach służbowych i ekstremalnych w celu ich dalszej klasyfikacji. Artykuł zawiera istotne wnioski i wskazuje dalsze kierunki badań naukowych.